Συγχώρα με γιαγιούλα μου. Για τις αναμνήσεις που ξετρύπωσα, των πιο θλιμμένων ουρανών. Γιατί, καμιά φορά, όταν θυμάμαι, όταν γράφω, ψαχουλεύοντας ιστορίες και παραμύθια μέσα από παλιές κι ασπρόμαυρες φωτογραφίες, από μια άλλη εποχή, βάζω τα κλάματα. Δεν έχω, βλέπεις, ούτε τη δική σου δύναμη ούτε αξεπέραστες αντοχές. Αχ, αυτή η δύναμή που έχεις μέσα σου! Μακάρι να κληρονομούσα, έστω και τη μισή!
«CUT! Πες μου ένα ακόμη παραμύθι σε παρακαλώ…».
Κάθομαι δίπλα της. Γυρίζουμε πίσω το χρόνο. Φτιάχνουμε εικόνες κάτω από έναν γαλάζιο ουρανό, στη γη των ονείρων και της ελευθερίας. Γράφω, σβήνω, καταγράφω και αισθάνομαι τα χρώματα, τα σύννεφα, τους αγώνες, τις στιγμές και τις μοίρες, σε ένα ταξίδι αλλιώτικο, μακρινό, πίσω στα «παλιά χρόνια», όπου ανταμώσαμε ξανά τους ήρωες, εκείνους που «έφυγαν» στο αιώνιο, αυτούς που έμειναν πίσω, στο άπειρο, πετώντας αγκαλιά σαν ανεμόπτερα, ρίχνοντας κλεφτές ματιές σε ασπρόμαυρες εικόνες και δεκάδες παραμύθια, τόσο μακρυά… μα τόσο κοντά.
Λίγο πριν κλείσεις τα μάτια για να ονειρευτείς, θα καταλάβεις ότι όσα χρόνια κι αν περάσουν, ο ουρανός θα είναι για πάντα ο ίδιος, τα αστέρια και το φεγγάρι θα λάμπουν εκεί ψηλά κι όλες οι όμορφες και λυπητερές αναμνήσεις, θα παραμένουν απλώς αξέχαστες, καμιά φορά σιωπηλές, «παραμελημένοι», ίσως, συνοδοιπόροι, καθορίζοντας ανθρώπους και ζωές.
Έζησε… και τι δεν έζησε! Μια ολόκληρη ζωή, κατά τη διάρκεια της οποίας, αντίκρισε, πολέμησε και «φωτογράφισε» τον ανταριασμένο ουρανό, μάρτυρας μικρών και μεγάλων στιγμών χαράς, λύπης, γέλιου και κλάματος.
«Γιαγιά Ουρανία, Μηλικούρι, 15 του Μάη 1929…»
«Η ζωή στο Μηλικούρι ήταν πάντα όμορφη… ήσυχη… με όσες δυσκολίες κι αν βρίσκαμε μπροστά μας εκείνη την εποχή. Τα πράγματα τότε ήταν πολύ διαφορετικά. Ο γείτονας νοιαζόταν για το γείτονα και η κάθε γειτονιά ήταν μια μεγάλη οικογένεια. Μαζί αντιμετωπίζαμε όλες τις λύπες και χαρές… γέννες, θανάτους, γενέθλια, γιορτές. Μια μεγάλη οικογένεια, σε ένα μικρό χωριό. Ο παππούς σου, ήταν ο ράφτης του χωριού. Ήταν πολύ αγαπητός, πάντοτε αυστηρός, αλλά σωστός απέναντι στην οικογένειά του. Τον πρωτότοκο μας γιο, τον χάσαμε, στη γέννα. Εκείνη την εποχή δεν μπορούσε να κάνει πολλά πράγματα η μαμμού για να αποτρέψει το θάνατο. Δεν έχω παράπονο… Στη συνέχεια, ο Θεός, μας χάρισε τρία υπέροχα παιδιά… Δύο γιους και μια κόρη…».
«Από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο… στην ΕΟΚΑ».
«Γεια σου. Ονομάζομαι Ουρανία. Θυμάμαι, το 1945, όσοι συγχωριανοί το επιθυμούσαν, μπορούσαν να στρατολογηθούν για να πολεμήσουν στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στο πλευρό της Αγγλίας. Θυμάμαι, επίσης, έντονα, και πιο καθαρά, την περίοδο της ΕΟΚΑ. Το χωριό γέμιζε καθημερινά με στρατιωτικά αυτοκίνητα. Από τα μεγάφωνα, μας καλούσαν στην αυλή της εκκλησίας. Κάποτε μόνο τους άντρες, κάποτε τις γυναίκες και τα παιδιά, άλλες φορές όλους. Εκεί, στην αυλή, όσους υποψιάζονταν πως ήταν μέλη της οργάνωσης τους έστελναν στα κρατητήρια για ανάκριση. Οι υπόλοιποι επιστρέφαμε πίσω στο σπίτι…».
Η μνήμη της είναι καλή. Θυμάται έντονα, περιγράφοντας με κάθε λεπτομέρεια τους Εγγλέζους, τις στολές και τη συμπεριφορά τους.
«Προσπαθούσαν με ψεύτικο καλόπιασμα και ευγενικές χειρονομίες να μας πείσουν να αναφέρουμε ύποπτες κινήσεις για τους αγωνιστές και τα κρησφύγετά τους. Εμείς, φυσικά, πάντοτε απαντούσαμε ότι δεν γνωρίζαμε τι είναι η ΕΟΚΑ και σε ποιο πράγμα αναφέρονταν. Θα σου πω την αλήθεια. Ανάμεσα στους αυστηρούς Εγγλέζους στρατιωτικούς, υπήρχαν και νεαροί. Στρατιώτες κι αυτοί σαν τους δικούς μας. Μιλούσαν με ωραία λόγια στα παιδιά μας, αναφέροντας συνεχώς ότι πεθυμούσαν τα δικά τους παιδιά, πίσω, στην Αγγλία. Δεν είχαν κι άδικο… Την περίοδο του ‘κέρφιου’, που υπήρχε απαγορευτικό και ήμασταν κλεισμένοι στο σπίτι, μέχρι και πενήντα μέρες, φύλαγαν τα σοκάκια και τις γειτονιές. Όταν τα παιδιά μας ξέφευγαν για λίγο, για να παίξουν στην αυλή, τους έδιναν σοκολάτες και τυρί. Είχε και καλούς Εγγλέζους. Ήταν φιλικοί μαζί μας. Αλλά ο πόλεμος δεν παύει να είναι πόλεμος και ο εχθρός να είναι ο εχθρός…».
«Λευκωσία 1967, καινούριο ξεκίνημα, ραφτάδικο στην Έγκωμη, η Εισβολή…».
«1974. Η περίοδος της εισβολής. Ο μεγάλος μου γιος, ο πατέρας σου, ήταν αξιωματικός. Ως μητέρα πέρασα πολλές νύχτες αϋπνίας, ανησυχίας κι έκλαψα πολύ, με τη σκέψη να πάθει κάτι ο γιος μου στον πόλεμο. Χάσαμε κάθε επικοινωνία μαζί του, για πολλές ημέρες, ώσπου που μια μέρα επέστρεψε. Τον χαρήκαμε για ένα μόνο βράδυ, αφού την επόμενη μέρα έγινε η δεύτερη φάση της εισβολής και τον κάλεσαν πίσω ξανά…».
Αφήνουμε στην άκρη τους «εχθρούς» και αναφερόμαστε στη ζωή της, στη συνέχεια, η οποία είναι απρόβλεπτη, γεμάτη με έντονες στιγμές λύπης και χαράς για τη γιαγιά, αλλά και για ολόκληρη την οικογένεια…
«Το 1981, παραμονή Πρωτοχρονιάς, έχασα τον άντρα μου σε ηλικία 51 χρονών. Όταν είσαι με κάποιον άνθρωπο τόσα χρόνια κι όταν τον χάσεις σε τέτοια ηλικία, εσύ πρέπει να βάλεις στην άκρη τη στεναχώρια για να στηρίξεις την οικογένειά σου. Τα τρία μου παιδιά μεγάλωσαν, έκαναν τα δικά τους παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα κι εγώ παρέμεινα, μέχρι και σήμερα, δίπλα τους, μεταφέροντας κουράγιο και δύναμη…».
Το 1996, η κόρη της γιαγιάς χάνει τον άντρα της. Το 2010, η γιαγιά λυγίζει, όταν χάνει το μικρότερο της γιο σε ηλικία 48 χρονών…
«Δεν υπάρχει μεγαλύτερος πόνος για μια μάνα από το να χάσει το παιδί της. Δεν μπορώ να σου το εξηγήσω μέσα σε λίγα μόνο λόγια. Έχασα τον άντρα μου, το γαμπρό μου, τον πρωτότοκο και το μικρότερο μου γιο. Αυτό ήθελε ο Θεός, αλλά μου λείπουν πολύ, το ξέρεις αυτό. Κι όταν μιλώ για αυτούς, συγκινούμαι και κλαίω. Έφυγαν νωρίς, νέοι, αλλά, απ΄ την άλλη, νιώθω πολύ τυχερή, γιατί άφησαν πίσω τους παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα, ‘κληρονομιά’ που οφείλω να στηρίξω».
«CUT! Και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα…»
Θυμάμαι, σε κάθε απώλεια στην οικογένεια, λυγίζουμε, θρηνούμε, αλλά η γιαγιά αυτόματα γίνεται και παραμένει ο βράχος, η οποία δίνει σε όλους δύναμη, επιλέγοντας να κλάψει και να θρηνήσει για εκείνους που έφυγαν, απομονωμένη από όλους.
«Γεια σου. Ονομάζομαι Ουρανία. Έλα. Κάθισε δίπλα μου. Είμαι 88 χρονών. Μεγάλωσα. Καμιά φορά, ξεχνώ ασήμαντα πράγματα. Αλλά, θυμάμαι τις Εποχές και τα Μεγάλα. Εκείνους που έφυγαν. Αυτούς που έμειναν πίσω. Τους δικούς μου γονείς, την παλιά γειτονιά, τα παιδιά μου. Σήμερα, έχω έξι εγγόνια και τρία δισέγγονα…».
(Η Dr. Zenonos – The Dental Clinic και το χαμόγελο της Ουρανίας Χάρπα, με την εισφορά τους, για αυτή την εβδομάδα, εξασφάλισαν 60 προγεύματα, τα οποία θα προσφέρει στα παιδιά, το Πολυδύναμο Κέντρο “Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων” της Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού).
Info: Η Dr. Zenonos – The Dental Clinic, παρουσιάζει και στηρίζει την εκστρατεία «43 Χαμόγελα!» όπου θα συναντήσω και θα «φωτογραφίσω» τον «εαυτό» μου και 42 φίλους, οι οποίοι μοιράζονται μαζί μου συνηθισμένα πράγματα, γεμάτα με χαμόγελα! Μετά το πέρας της «αποστολής», και την ηλεκτρονική δημοσίευση των 43 ιστοριών, θα ακολουθήσει η έκδοσή τους σε βιβλίο, από την Dr. Zenonos – The Dental Clinic, όπου όλα τα έσοδά του θα διατεθούν στο Πολυδύναμο Κέντρο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων, για τα προγεύματα των παιδιών, τα οποία ετοιμάζει και προσφέρει η ομάδα της Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού. Οι φίλοι που θα «συναντήσω» συμμετέχουν, όπως κι εγώ, στην εκστρατεία αφιλοκερδώς. Οι μικρές μας ιστορίες θα δημοσιεύονται κάθε Παρασκευή. Η παρουσίαση του βιβλίου «43 Χαμόγελα!», θα πραγματοποιηθεί στη Λεμεσό, την Παρασκευή 2 Οκτωβρίου, το 2015, Παγκόσμια ημέρα Χαμόγελου…
